Sri Sri Dakshinamurty Sahasranama Stotram | ଶ୍ରୀଶ୍ରୀଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତିସହସ୍ରନାମସ୍ତୋତ୍ରମ୍

Description

ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତିଙ୍କ ମନ୍ତ୍ର ଜପ ସାଧକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଜ୍ଞାନ, ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଜାଗରଣ, ମନର ଶାନ୍ତି ଏବଂ ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତି ନିମନ୍ତେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଅଟେ । ତେଣୁ ଶ୍ରୀଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତି ସହସ୍ରନାମ ସ୍ତୋତ୍ରମ୍ ପାଠ ପରେ ପରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ମନ୍ତ୍ର ଜପ କରିବା ସାଧନାର ଫଳକୁ ଆହୁରି ଗଭୀର ଓ ଫଳପ୍ରଦ କରାଯାଇପାେର ।

ଶ୍ରୀ ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତିଙ୍କୁ ସମର୍ପିତ ଏବଂ ସାଧନାରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଫଳପ୍ରଦ ମନ୍ତ୍ର :—

୧. ମୂଳ ମନ୍ତ୍ର :— ‘‘ଓଁ ନମୋ ଭଗବତେ ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତୟେ, ମହ୍ୟଂ ମେଧାଂ ପ୍ରଜ୍ଞାଂ ପ୍ରଯଚ୍ଛ ସ୍ୱାହା ।’’ ଏହି ମନ୍ତ୍ରରେ ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତିଙ୍କୁ ପ୍ରଣାମ କରାଯାଇ ବୁଦ୍ଧି (ମେଧା) ଓ ଜ୍ଞାନ (ପ୍ରଜ୍ଞା) ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରାଯାଏ । ଏହା ଜ୍ଞାନ ଓ ବୁଦ୍ଧିର ବୃଦ୍ଧି, ଅଧ୍ୟୟନ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଚେତନାରେ ଉନ୍ନତି ଏବଂ ମନରେ ଏକାଗ୍ରତା ଓ ଶାନ୍ତି ଆଣିଦିଏ ।

୨. ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତି ଗାୟତ୍ରୀ ମନ୍ତ୍ର :— ‘‘ଓଁ ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତୟେ ବିଦ୍ମହେ, ଧ୍ୟାୟେମହି, ତନ୍ନୋ ଗୁରୁଃ ପ୍ରଚୋଦୟାତ୍ ।’’ ଏହି ଗାୟତ୍ରୀ ମନ୍ତ୍ର ଦ୍ୱାରା ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତିଙ୍କୁ ଆଦିଗୁରୁ ରୂପେ ଧ୍ୟାନ କରି ଜ୍ଞାନ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଜାଗରଣ ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରାଯାଏ । ଏହି ମନ୍ତ୍ରର ପୁରଶ୍ଚରଣ ସାଧକଙ୍କୁ ଆତ୍ମସାକ୍ଷାତ୍‌କାର ଓ ମୋକ୍ଷ ପଥରେ ଅଗ୍ରସର, ଅଜ୍ଞାନତା ଦୂରୀକରଣ, ଧ୍ୟାନ ଓ ଏକାଗ୍ରତା ବୃଦ୍ଧିରେ ବେଶ୍‌ ସହାୟକ ହୁଏ ।

୩. ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଜପମନ୍ତ୍ର :— ‘‘ଓଁ ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତୟେ ନମଃ ।’’ ଏହି ମନ୍ତ୍ର ଦ୍ୱାରା ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତିଙ୍କୁ ସରଳ ଭାବେ ପ୍ରଣାମ କରି ତାଙ୍କ ସାଯୁଜ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତି ପାଇଁ ଜପ କରାଯାଏ । ସରଳ ଓ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହୋଇଥିବାରୁ ନିୟମିତ ଜପ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଉପଯୁକ୍ତ । ମାନସିକ ଶାନ୍ତି ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ସଂଯୋଗ ହେତୁ ଦୈନନ୍ଦିନ ସାଧନା ପାଇଁ ଏହା ଏକ ଆଦର୍ଶ ମନ୍ତ୍ର ଅଟେ ।

ସାଧକ ମନ୍ତ୍ର ଜପର ପ୍ରଭାବକୁ ଅଧିକ ଫଳପ୍ରଦ କରିବା ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପଦ୍ଧତି ଅନୁସରଣ କରିପାରନ୍ତି :—

୧. ଶାରୀରିକ ଓ ମାନସିକ ଶୁଦ୍ଧତା ରକ୍ଷାକରନ୍ତୁ । ସ୍ନାନ ଶୌଚ ଶେଷକରି ପବିତ୍ର ଗଙ୍ଗାଜଳର ଛିଟା ନିଜ ଉପରେ ଓ ଚତୁର୍ପାଶ୍ୱରେ ପକାଇ ପବିତ୍ର ଭାବନା କରନ୍ତୁ ।

୨. ଶିବ ମନ୍ଦିର, ପୂଜା ସ୍ଥଳ କିମ୍ବା ଶାନ୍ତ ପରିବେଶରେ ବ୍ରହ୍ମ ମୁହୂର୍ତ୍ତ (ପ୍ରାତଃକାଳ ୪:୦୦ ରୁ ୬:୦୦) କିମ୍ବା ସନ୍ଧ୍ୟା ସମୟ ଜପ ପାଇଁ ଉତ୍ତମ । ଗୁରୁବାର କିମ୍ବା ଶିବରାତ୍ରି ଦିନ ଅଧିକ ଫଳପ୍ରଦ । ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତିଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି କିମ୍ବା ଶିବଲିଙ୍ଗ ସମ୍ମୁଖରେ ଜପ କରିବା ବିଶେଷ ଶୁଭପ୍ରଦ ବୋଲାଏ ।

୩. ରୁଦ୍ରାକ୍ଷ ମାଳା (୧୦୮ ମଣି) ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ । ଏହା ଶୈବ ମନ୍ତ୍ର ଜପ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଶୁଭପ୍ରଦ । ପ୍ରତିଥର ୧୦୮, ୧,୦୦୦ କିମ୍ବା ଅଧିକ ଥର ଉକ୍ତ ମନ୍ତ୍ରକୁ ଜପ କରନ୍ତୁ ।

୪. ଜପ ଆରମ୍ଭ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତିଙ୍କ ରୂପକୁ ଧ୍ୟାନ କରନ୍ତୁ । ଏକ ବଟବୃକ୍ଷ ତଳେ ବସିଥିବା, ଶାନ୍ତ, ଜ୍ଞାନଦାତା ରୂପ, ଚାରି ହାତରେ ବେଦ, ଅକ୍ଷମାଳା, ଅଭୟ ମୁଦ୍ରା ଓ ଜ୍ଞାନ ମୁଦ୍ରା ଧାରଣ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ମନ୍ତ୍ର ଜପ ସମୟରେ ଏହି ରୂପକୁ ମନରେ ଧାରଣ କରନ୍ତୁ, ଯାହା ମନକୁ ଏକାଗ୍ର ରଖିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇପାରିବ ।

୫. ଜପ ପୂର୍ବରୁ ଶିବଲିଙ୍ଗ କିମ୍ବା ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତିଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତିରେ ବିଲ୍ୱ ପତ୍ର, ଫୁଲ, ଚନ୍ଦନ ଓ ଧୂପ ଇତ୍ୟାଦି ଅର୍ପଣ କରନ୍ତୁ । ଜପ ଶେଷ ହେବା ପରେ ଜପର ଫଳକୁ ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତିଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରନ୍ତୁ, ଯେପରି: “ମୁଁ ଏହି ମନ୍ତ୍ର ଜପର ଫଳ ଶ୍ରୀ ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତିଙ୍କୁ ସମର୍ପଣ କରୁଛି ।”

୬. ଏକ ଅନୁଭବୀ ଗୁରୁଙ୍କର ମାର୍ଗଦର୍ଶନରେ ମନ୍ତ୍ର ଜପର ପ୍ରାରମ୍ଭ କରନ୍ତୁ । ଗୁରୁ ସଠିକ୍ ଉଚ୍ଚାରଣ, ଭାବନା ଓ ସାଧନା ପଦ୍ଧତିର ଶିକ୍ଷା ଦେଇପାରନ୍ତି । ବିଶ୍ୱାସ ଅଛି ଗୁରୁଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ମନ୍ତ୍ର ଦୀକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କଲେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଆହୁରି ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ ।

୭. ନିୟମିତତା ଓ ସଂକଳ୍ପ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅବଧି (ଯେପରିକି ୪୦ ଦିନ) ପାଇଁ ମନ୍ତ୍ର ଜପ କରିବାର ସଂକଳ୍ପ ନିଅନ୍ତୁ । ଏହା ନିୟମିତତା ଓ ଶୃଙ୍ଖଳା ଆଣିବାରେ ସହାୟକ ହୁଏ । ଜପ ସମୟରେ ମୌନ ଅବଲମ୍ୱନ କରି ବାହ୍ୟ ବିଚଳନକୁ ଦୂର କରନ୍ତୁ ।

• ସହସ୍ରନାମ ପାଠ ପରେ ଉପରୋକ୍ତ ମନ୍ତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିକୁ ବାଛି ଅନ୍ୟୁନ ୧୦୮ ସଂଖ୍ୟକ ଜପ କରନ୍ତୁ । ଏହା ସହସ୍ରନାମର ଶକ୍ତିକୁ ଆହୁରି ଦୃଢୀଭୂତ କରେ ।
• ବିଶେଷ ଫଳ ଆଶା କରୁଥିଲେ ସହସ୍ରନାମ ମଧ୍ୟରୁ କୌଣସି ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନାମକୁ (ଯେପରିକି “ଓଂ ଜ୍ଞାନମୂର୍ତ୍ତୟେ ନମଃ”) ବାଛି ମନ୍ତ୍ର ଜପରେ ସଂଯୋଜନ କରିପାରନ୍ତି ।
• ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତ୍ତିଙ୍କ ମନ୍ତ୍ର ଜପ କଲେ ଭକ୍ତି, ଏକାଗ୍ରତା ଓ ଶୁଦ୍ଧତା ସହିତ କରାଗଲେ ଜ୍ଞାନ, ଶାନ୍ତି ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଉନ୍ନତି ପ୍ରାପ୍ତି ହୁଏ ଏବଂ ସହସ୍ରନାମ ପାଠ ପରେ ଏହି ମନ୍ତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଜପ କରିବା ସାଧନାରେ ଏକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣତା ପ୍ରଦାନ କରେ । ସାଧକମାନେ ନିୟମିତ ଅଭ୍ୟାସ ଓ ଗୁରୁଙ୍କ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହାର ସର୍ବାଧିକ ଲାଭ ଉଠାଇପାରନ୍ତି ।