ଯୋଗତାରାବଳୀ

Description

ଯୋଗତାରାବଳୀ: ଏକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ମାର୍ଗଦର୍ଶକର ପରିଚୟ
ଯୋଗତାରାବଳୀ ହେଉଛି ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ସଂସ୍କୃତ ଯୋଗ ଗ୍ରନ୍ଥ, ଯାହାକୁ ପାରମ୍ପରିକ ଭାବେ ଶ୍ରୀ ଆଦି ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟ, ଅଦ୍ୱୈତ ବେଦାନ୍ତର ମହାନ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ, ରଚନା କରିଥିବା ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ । ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥ ଯୋଗ ସାଧନାର ଗଭୀର ତତ୍ତ୍ୱ ଓ ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଅବସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକୁ ୨୯ଟି ସରଳ କିନ୍ତୁ ଗଭୀର ଶ୍ଲୋକରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରେ । ଏହା ଯୋଗୀଙ୍କୁ ଶରୀର, ମନ, ଓ ଆତ୍ମାର ମାଧ୍ୟମରେ ପରମ ସତ୍ୟ ଅର୍ଥାତ୍ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ସହ ଐକ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ସୁନ୍ଦର ପଥ ଦେଖାଇଛି । ଏହା ଯୋଗ ଓ ଅଦ୍ୱୈତ ବେଦାନ୍ତର ଏକ ଅନନ୍ୟ ସମ୍ମିଶ୍ରଣ, ଯାହା ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ସାଧକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ଧନ ।
ଯୋଗତାରାବଳୀର ମୁଖ୍ୟ ବିଷୟ
ଯୋଗତାରାବଳୀ ଯୋଗ ସାଧନାର ବିଭିନ୍ନ ପର୍ଯ୍ୟାୟକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରେ —ଶରୀରିକ ଅଭ୍ୟାସରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ମାନସିକ ଶାନ୍ତି ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଜ୍ଞାନର ଚରମ ଅବସ୍ଥା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ । ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ ହଠଯୋଗର ଶାରୀରିକ ଅଭ୍ୟାସ ଯେପରି ବନ୍ଧ (ମୂଳବନ୍ଧ, ଉଡ଼୍ଡୀୟାନ ବନ୍ଧ, ଜାଳନ୍ଧର ବନ୍ଧ), ମୁଦ୍ରା, ଓ ପ୍ରାଣାୟାମ (କୁମ୍ଭକ) ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରେ । ଏହି ଅଭ୍ୟାସଗୁଡ଼ିକ ଶରୀରରେ ଶକ୍ତି ସଞ୍ଚାର କରେ, କୁଣ୍ଡଳିନୀ ଶକ୍ତିକୁ ଜାଗ୍ରତ କରେ, ଓ ମନକୁ ଶାନ୍ତ କରେ ।
ଏହା ପରେ, ଗ୍ରନ୍ଥଟି ରାଜଯୋଗର ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ ଅବସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ ଯେପରି ମନୋନ୍ମନୀ, ସହଜାମନସ୍କା, ଯୋଗନିଦ୍ରା, ତୁରୀୟ, ଓ ନିର୍ବିକଳ୍ପ ସମାଧିର ବର୍ଣ୍ଣନା କରେ । ଏହି ଅବସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକରେ ଯୋଗୀ ମନର ଚାଞ୍ଚଲ୍ୟ, ଇନ୍ଦ୍ରିୟର ଆସକ୍ତି, ଓ ସଂସାରର ବନ୍ଧନରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇ ଶୁଦ୍ଧ ଚୈତନ୍ୟରେ ଲୀନ ହୁଅନ୍ତି । ଶେଷରେ, ଏହା ଅଜ୍ଞାନର ନାଶ ଓ ଆତ୍ମଜ୍ଞାନର ମାଧ୍ୟମରେ ମୁକ୍ତି ପ୍ରାପ୍ତିର ପଥ ଦେଖାଇଛି, ଯାହା ଅଦ୍ୱୈତ ବେଦାନ୍ତର ମୁଖ୍ୟ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ‘‘ବ୍ରହ୍ମ ସତ୍ୟ, ଜଗତ ମିଥ୍ୟା’’କୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରେ ।
ଯୋଗତାରାବଳୀର ଗୁରୁତ୍ୱ
ଯୋଗତାରାବଳୀ କେବଳ ଏକ ଯୋଗ ଗ୍ରନ୍ଥ ନୁହେଁ, ବରଂ ଏହା ଶରୀର, ମନ, ଓ ଆତ୍ମାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଏକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ମାର୍ଗଦର୍ଶକ । ଏହାର ଶ୍ଲୋକଗୁଡ଼ିକ ସରଳ ଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଛି, କିନ୍ତୁ ଏହାର ତାତ୍ତ୍ୱିକ ଗଭୀରତା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉଚ୍ଚ । ଏହା ଯୋଗୀଙ୍କୁ ଶିଖାଇଛି କିପରି ଶରୀରକୁ ସୁସ୍ଥ ରଖି, ମନକୁ ଶାନ୍ତ କରି, ଓ ଅହଙ୍କାର ତଥା ସଂସାରର ଆସକ୍ତି ତ୍ୟାଗ କରି ଆତ୍ମାର ସତ୍ୟ ସ୍ୱରୂପ ଅନୁଭବ କରାଯାଇପାରେ ।
ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥ ହଠଯୋଗର ବ୍ୟବହାରିକ ଅଭ୍ୟାସ ଯେପରି ବନ୍ଧ, ମୁଦ୍ରା, ଓ କୁମ୍ଭକରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ରାଜଯୋଗର ଗଭୀର ଅବସ୍ଥା ଯେପରି ନିର୍ବିକଳ୍ପ ସମାଧି ଓ ତୁରୀୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଯୋଗ ପଥ ଦେଖାଇଛି । ଏହା ଅଦ୍ୱୈତ ବେଦାନ୍ତର ତତ୍ତ୍ୱକୁ ଯୋଗ ସହ ମିଶ୍ରଣ କରି, ସାଧକମାନଙ୍କୁ ବୁଝାଇଛି ଯେ ସଂସାର ମାୟାମୟ ଓ କେବଳ ଆତ୍ମା ହିଁ ସତ୍ୟ ।
ଯୋଗତାରାବଳୀର ପ୍ରାମାଣିକତା
ଯଦିଓ ଯୋଗତାରାବଳୀ ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ନାମରେ ପ୍ରଚଳିତ, ଏହା ସତ୍ୟରେ ତାଙ୍କ ରଚନା କି ନାହିଁ, ତାହା ନେଇ କେତେକ ମତଭେଦ ରହିଛି । ଗ୍ରନ୍ଥର ଶୈଳୀ ଓ ଅଦ୍ୱୈତ ତତ୍ତ୍ୱ ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ସହ ମେଳ ଖାଏ, କିନ୍ତୁ ଐତିହାସିକ ପ୍ରମାଣର ଅଭାବ ଓ ହଠଯୋଗର ବିକାଶ ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ସମୟ ପରେ ହୋଇଥିବାରୁ, କେତେକ ଗବେଷକ ମନେ କରନ୍ତି ଏହା ତାଙ୍କ ଶିଷ୍ୟ ବା ଅନ୍ୟ ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ରଚନା ହୋଇପାରେ । ତଥାପି, ଏହାର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ମୂଲ୍ୟ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉଚ୍ଚ, ଏବଂ ଏହା ଯୋଗ ସାଧକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଅନନ୍ୟ ମାର୍ଗଦର୍ଶକ ।
ଶାସ୍ତ୍ରର ଗୁରୁତ୍ୱ
ଯୋଗତାରାବଳୀ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଯୋଗ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ସାଧକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ । ଏହା ଶିଖାଇଛି କିପରି ଆମେ ନିଜ ଶରୀର ଓ ମନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରି, ସଂସାରର ବନ୍ଧନରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇ, ଆତ୍ମାର ସତ୍ୟ ସ୍ୱରୂପ ଅନୁଭବ କରିପାରିବୁ । ଏହା କେବଳ ଯୋଗୀଙ୍କ ପାଇଁ ନୁହେଁ, ସାଧାରଣ ମଣିଷ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଏକ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ଗ୍ରନ୍ଥ, ଯାହା ଜୀବନରେ ଶାନ୍ତି, ଏକାଗ୍ରତା, ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଜ୍ଞାନ ଆଣିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
ଉପସଂହାର
ଯୋଗତାରାବଳୀ ହେଉଛି ଯୋଗ ଓ ଅଦ୍ୱୈତ ବେଦାନ୍ତର ଏକ ସୁନ୍ଦର ମିଳନ । ଏହା ଯୋଗୀଙ୍କୁ ଶାରୀରିକ ସୁସ୍ଥତାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ମୁକ୍ତି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପଥ ଦେଖାଇଛି । ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ନାମରେ ପ୍ରଚଳିତ ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଯୋଗ ସାଧକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଆଲୋକବର୍ତ୍ତିକା ସ୍ୱରୂପ, ଯାହା ଅଜ୍ଞାନର ଅନ୍ଧକାର ଦୂର କରି ଚୈତନ୍ୟର ଜ୍ୟୋତି ଆଡ଼କୁ ନେଇଯାଏ । ଏହା ଯୋଗ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଜୀବନରେ ଆଗ୍ରହୀ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାଇଁ ଅଧ୍ୟୟନ ଓ ଅନୁସରଣ ଯୋଗ୍ୟ ଏକ ଅମର ରଚନା ।

— ସ୍ୱାମୀ ପ୍ରଣବାନନ୍ଦ